एउटा सफल पुस्तक “नेपाली मिडियामा दलित” : आहुति Posted by Mahabir Bishwakarma on 3:58 PM 2 comments

महावीर विश्वकर्मा
काठमाण्डौँ, २९ आषाढ ।
मिडिया अनुसन्धाता जे.बि.विश्वकर्माको पुस्तक “नेपाली मिडियामा दलित” दलितहरुको मिडियामा सहभागिता कस्तो छ त ? भनेर प्रतिबिम्ब देखाउन सफल रहेको एकीकृत नेकपा माओवादीका नेता एवम् साहित्यकार आहुतिले बताउनुभएको छ । वि.सं.२००३ सालमा घोषणा अभ्यास नामको पर्चादेखी वि.सं. २०६७ सालसम्म के—के छापिए भन्ने कुरा एउटा फेहरिस्तमा राखेर कम्तीमा दलित आन्दोलनले पनि सानै स्वरुपमा भएपनि प्राज्ञिक काम पहिलेदेखी नै शुरु गरेको हो भन्ने कुराको चित्र पुस्तकले प्रस्तुत गरेर एउटा इतिहास पनि निर्माण गरिदिएको उहाँले बताउनुभयो ।

सो पुस्तकको प्रकाशक मार्टिन चौतारीले आयोजना गरेको पुस्तक सम्बन्धी छलफल कार्यक्रममा पुस्तकको समीक्षा गर्दै आहुतिले पुस्तकहरु दार्शनिक आधारमा नै उभिने दाबी गर्दै यो पुस्तक पूरै पढिसक्दा पनि जे.बि.विश्वकर्मले कुन दार्शनिक जगमा टेकेर पुस्तक तयार गर्नुभयो भन्ने चाहीँ आफुले पाउन नसकेको तर्क गर्नुभयो । “दलित सहभागितालाई वृद्धि गर्नको लागि समाधान कसरी गर्ने त ? भन्ने सन्दर्भमा पुस्तकको अन्त्यमा नेपाली समाज वहुलवादी समाज छ, राज्यको संरचना पनि वहुलवादी ढङ्गले हुनुपर्छ र मिडियाको संरचना पनि वहुलवादी ढङ्गले हुनुपर्छ भनेर लेखकले एउटा मान्यता अघि सार्नुभएको छ ।” आहुतिले अघि भन्नुभयो,—“नेपाली समाजमा विविधता छ, वहुलता छ तर यो वहुलवादी चाहीँ छैन । नेपाली समाज नै मुलभुत रुपमा वहुलवादी छ भन्नु चाहीँ सत्य होईन । त्यसैले यो विषयमा लेखक अलि सचेत हुनुपर्छ ।”

राष्ट्रिय स्तरका मिडिया हाउसहरुमा केन्द्रित भएर कम से कम २०६७ सालसम्मका तथ्य तथ्यांकहरु अगाडी सारिनु किताबको सबल पक्ष भएको भन्दै यो पुस्तकले दलित विषयलाई प्राज्ञिकस्तरमा लैजान थप सहयोग गर्ने उहाँको भनाई थियो । दलित समुदाय भित्रबाट प्राज्ञिक काम गर्नसक्ने मानिसहरुको जुन किसिमको जत्था चाहिन्थ्यो त्यो नभएपनि त्यो निर्माणको क्रममा जे.बि.विश्वकर्मा एउटा प्रतिनिधि पात्रको रुपमा जन्मिएको भन्दै लेखकलाई उहाँले वधाई समेत दिनुभयो ।

पुस्तकप्रतिको जिज्ञासा मेटाउने क्रममा लेखक विश्वकर्माले पुस्तक दर्शनमा आधारित हुनुपर्नेमा सहमती जनाउँदै आफ्नो पुस्तक निश्चित दर्शनमा आधारित छ भन्न नसकेपनि परिवर्तन र रुपान्तरण नै यो पुस्तकको दर्शन हो भन्ने रुपमा आफुले लिएको बताउनुभयो । नेपालको सिङ्गो समाजको पुनर्संरचना नहुँदासम्म मिडियाको मात्रै पुनर्संरचना हुन नसक्ने उहाँको जिकिर थियो ।

यसैगरि आहुतिको प्रश्नको समाधान दिने क्रममा उहाँले पुस्तकमा वहुलवाद सिद्धान्तलाई आफुले आत्मसाथ गरेँ भन्न खोजेको नभई नेपालको विविधतामा बढी जोड दिन खोजेको प्रष्ट पार्नुभयो । वहुलवादलाई आधार मानेर त्यो सैद्धान्तिक फ्रेम भित्र लेखिएको किताब चाहीँ यो होईन भनेर पनि उहाँले बताउनुभयो । साथै दलितको विषयलाई प्राज्ञिक ढङ्गले अगाडी बढाउन आफ्नो पुस्तक सहयोगी भएकोमा आफुलाई गर्व लागेको बताउनुभयो ।

विश्वकर्माको सो पुस्तकसँगै मार्टिन चौतारीले प्रकाशन गरेको अन्य २ पुस्तकहरु Eloquent Hills र Discources of Awarness को बारेमा पनि कार्यक्रममा छलफल गरिएको थियो ।