Money is not everything. यो वाक्यसँग निक्कै पहिला ठोक्किन पुगेँ म । स्कुले जीवनमै । मलाई कसैले यस्तो सुनायो की म आफैले कतै पढेँ, अहँ याद भएन । बरु यसको भाव राम्ररी नबुझे पनि यसको प्रभाव भने नजानिँदो पाराले पर्यो । अनि त मैले पनि यसै यसै यही वाक्य सुनाउन थालेँ अरुलाई, Money is not everything.
कक्षा ७ मा पढ्दाको कुरा । मेरो एकदमै मिल्ने साथी थियो, इन्द्रे । इन्द्रबहादुर राई । हाम्रो गाउँबाट २ किलोमिटर पर थियो हामीले पढ्ने स्कुल । वुद्धशान्ति मा.वि.(अहिले उ.मा.वि.) । त्यतिबेला हामी हिँडेरै स्कुल जान्थ्यौँ । बाटामा कुरा गर्दै जाँदा इन्द्रे विदेश गएर पैसा कमाउने कुरा गथ्र्यो । (उसको दाईहरु विदेश गएको प्रभाव थियो सायद) ।
म चाहीँ बडो आदर्शवादी पारामा “यहीँ बसेर देशको सेवा गर्नुपर्छ” भन्थेँ । देशको सेवा भनेको के हो रामजाने, तर भन्न चाहीँ म त्यही भन्थेँ । तिनताकाका चलचित्रमा हिरोले देशभक्तिको डायलग बोलेको प्रभाव थियो सायद म भित्र । इन्द्रे १२ कक्षा पास भएपछि विदेशियो । घर बनायो, धुमधामका साथ विहे गर्यो, गाडी किन्यो, चितवन र काठमाण्डौंका नाम चलेको ठाउँमा जग्गा जोड्यो ।
म चाहीँ पढाई अघि बढाउँदै रेडियो यात्रा शुरु गरेँ । झण्डै ९ वर्ष भएछ यो यात्रामा अघि बढेको । अहिलेसम्मको उपलब्धी भन्ने की के, म विगत २ वर्षदेखी सामुदायिक सूचना नेटवर्क (सि.आइ.एन.) मार्फत एउटा कार्यक्रम सञ्चालन गर्छु, ‘वहकिने मन’ । प्रेम विषयमा आधारित यो कार्यक्रम देशका ९० भन्दा बढी रेडियोले एकैसाथ प्रसारण गर्छन ।
उ पैसा कमाउँछु भन्थ्यो, कमायो पनि । मैले देशको सेवा गर्नुपर्छ भन्थेँ, त्यसो गर्नु त परको कुरा आजसम्म ठोस रुपमा बुझेको पनि छैन, 'देशको सेवा भनेको के हो ?' देशको सेवा के हो के हो, आफ्नै रफ्तारमा अघि बढिरह्यो जीन्दगीको यात्रा ।
गुलजारको शब्दमा किशोर कुमारले स्वर दिएको यो गीत जस्तै भयो मेरो यात्रा,
ओ माझी रे,
अपना किनारा, नदियाँ की धारा है....
मेरो गाउँका दौँतरीहरु सबैले विहे गरिसके । अधिकांश त बुवा-आमा पनि बनिसके । कलेजमा हामी केही साथीहरुको एउटा ग्रुप थियो । त्यो ग्रुपका पनि म बाहेक सबैले घरजम बसाइसके । अचेल उनीहरु फेसबुकमा नानीबाबुका फोटो अपलोड गर्छन । म चाहीँ फोटो लाईक गर्छु अनि “समयले हामीलाई पनि बुढो बनाइसकेछ है” भन्दै कमेन्ट गर्छु ।
“हैन, विहे गर्ने हैन भन्या ?” काठमाण्डौँबाट कहिलेकाहीँ गाउँ जाँदा मैले अक्सर सामना गर्ने एउटा परिचित प्रश्न हो यो । मलाई अहिलेसम्म क-कसले यो प्रश्न सोधे भन्ने हेक्का नै छैन । ज-जसले सोधे, ती सबैलाई अनेक जवाफ दिएर सहजै उम्किन्थेँ म ।
पछिल्लो समय अर्को अपरिचित प्रश्न पनि परिचित हुन आईपुगेको छ म सँग । “पैसा कति कमाउँछस् त ?” भन्ने प्रश्न । यो प्रश्नबाट उम्किन त्यति सजिलो हुँदैन मलाई, जति अघिल्लो प्रश्नबाट हुन्छ ।
सँगैको साथीहरुले मलाई “कहिले विहे गर्ने हो ?” भनेर सोध्दा म सबैलाई एउटै रेडिमेट जवाफ दिन्छु, “यही प्रश्न तिम्रो नानीबाबुले जहिले मलाई सोध्छन् त्यतिबेला जवाफ दिन्छु ।” यसरी कति सजिलै उम्किदिन्छु म ।
मन्जितले ३ वर्ष अघि विहे गर्यो । त्यो मेरो एकदमै मिल्ने साथी । फेसबुकमा त्यसको विहेको फोटोमा मैले शुभकामना दिएको थिएँ । निशा भाउजुले कमेन्टमै सोध्नुभयो, “अनि बाबु, तपाईँ चाहीँ कहिले बिहे गर्ने त ?”
“पहिला तपाईँहरुको पहिलो सन्तान हेर्न पाउँ अनि बल्ल सोँच्छु” मैले यसै भनेथेँ ।
भतिज जन्मिएको १० महिना भयो । यसपाली दशैँमा घर जाँदा मैले भतिजलाई काखमा लिएँ । सँगै फोटो खिचेँ । नाक समातेर “ला..ला..ला..ला..” गर्दै जिस्क्याएँ । निधारमा निधार ठोकाएर भतिजलाई हसाएँ । उसले पनि बडो आत्मीयताले मेरो काखैमा ‘सु’ गरिदियो ।
“बच्चाले जसलाई बढी माया गर्छन् उनीहरुको काखमा सु गरिदिन्छन् रे” भाउजुले भन्नुभयो ।
बाबुसँग खेल्दा खुशी भएको मलाई भाउजुको कुराले झनै खुशी बनायो ।
“अनि बाबु चाहीँ कहिले बिहे गर्ने त ?” भाउजुले सोधिहाल्नु भो ।
लौ ! कस्तो फसाद । सजिलो प्रश्नको निक्कै गाह्रो जवाफ । के भन्ने के, कस्तो बिलखबन्दमा परेँ म ।
त्यति नै बेला उहाँले नै थपिहाल्नु भो, “मलाई अस्ति नै के भन्नुभाथ्यो भन्ने याद छ नी ?”
मैले सम्झिएँ, “पहिला तपाईँहरुको पहिलो सन्तान हेर्न पाउँ अनि बल्ल सोँच्छु” । यही त भनेको थिएँ मैले । सम्झिएपछि म केही बोलिनँ । बोल्नलाई केही कुरा आफुसँग भए पो बोल्नु । हाँसिदिएँ मात्रै । यो हाँसो भन्ने चिज पनि बडो अजीबको हुन्छ । निक्कै सकस पर्ने यस्तै बेलामा सेफ ल्याण्डिङ्गको काम गरिदिन्छ यसले । फिस्स हाँसिदियो भइहाल्छ, जवाफ नै दिन पर्दैन । क्या मज्जा । घर आएपछि सोचेँ, “समय कति छिट्टै दौडिएछ । मैले पत्तै पाइनँ ।”
दशैँमा घरमा जमघट हुँदा प्रसङ्गवश कमाइको कुरा उप्कियो । जब म भन्दा ९-१० वर्ष कान्छो भतिजले सुनचाँदीको कालीगढ पेशाबाट मासिक ३० हजारभन्दा बढी कमाउने कुरा सुनायो र सँगै बजारमा जग्गा पनि किनिसकेको कुरा सुनायो, अनि मैले आफ्नो तलब सम्झिएँ । आफैलाई लाज लागेर आयो ।
मामाले टीका लगाइदिएपछि कुरामा कुरा निस्किँदा जब “भान्जा, तिम्रो तलब २५/३० हजार त हुन्छ होला नी ?” भनेर सोध्दा जवाफ दिन नसकेर फुत्त बाहिर निस्किनुपर्यो र २ चोटी त्यही प्रश्न मामाले दोहोर्याउँदा पनि बाहिर नसुने झैँ गरि चुपचाप बस्नुपर्यो त्यतिबेला आफु हिँडिरहेको बाटो निक्कै नमज्जा लाग्यो मलाई । पुग्नुपर्ने कहाँ हो भन्ने पनि थाहा नभएको यो रेडियो यात्रा झनै खल्लो-खल्लो लाग्यो ।
निक्कै दिनसम्म पनि पैसाको ह्याङओभरले दिमागमा हानिरहँदा सडक छेउमै भेटिए, साथी रमेश । कलेजको अति नै मिल्ने साथी । १ छोरा र १ छोरीको बाउ बनिसके उनी । २-३ पटक विदेशिएर अहिले घरमा छन्, अर्को मुलुकको लागि प्रयासरत छन् । दशैँको बेला उनले एकजनालाई भेटेछन्, जसले मेरो खुबै प्रशंसा गर्नुभएछ ।
“अरुको अगाडी महावीर मेरो साथी भन्न पनि गर्व लाग्छ यार । हामीले पैसा कमायौँ होला तर तिमीले नाम कमायौ । साथीहरुमध्ये तिम्रो प्रगति देखेर औधी खुशी लाग्छ” सडक छेउमा रोकिराखेको ठेलाबाट कुल्फी किनेर खुवाउँदै रमेशले यस्तो सुनाए मलाई । उनको कुरालाई पनि मनमा लिएँ ।
यी केही यस्ता घटना हुन् जसले यो पालीको मेरो दशैँमा मलाई केही सिक्न सघायो ।
सँगैका साथीहरुले पैसा पनि कमाए अनि विहे गरेर घरजम पनि बसाए । उनीहरुको घर, जग्गा, महङ्गा बाइक देखेर मलाई कहिले पनि ती कुराहरुप्रतिको मोह भएन । न त उनीहरुका नानीबाबु आफुले लिँदा मेरो पनि यस्तै सँसार भइदिए.......भन्ने रहर नै लाग्यो ।
साँच्चै भन्नुपर्दा, जीन्दगीको यहाँसम्मको यात्रामा मैले कहिल्यै पनि पैसा र विवाहलाई प्राथमिकता दिइनँ । विवाहको कुरा उप्किने क्षणलाई मैले बेवास्ता गरिदिएँ । पैसा कमाउने क्षण त मेरो यहाँसम्मको यात्रामा आउँदै आएन ।
मेरो मान्यतामा विवाह र पैसा यस्ता कुराहरु भइदिए की , “यी २ कुरा भए नि ठीकै छ नभए नि फरक पर्दैन” भन्ने सोँचेर अघि बढिरहेँ म । तर यसपालीको दशैँले पैसाको महत्व भने केही बताएर गएको छ मलाई । कम नै सही, यसको ओझले घोच्न चाहीँ घोचेको छ ।
Money is not everything भन्ने वाक्य मात्रै कण्ठ गरेको मलाई Money is something भन्ने पाठ पनि बडो मज्जाले पढाएर गएको छ । यो पाठले चाँडै नै पासपोर्ट बनाउन दबाब नदेओस् मलाई, अहिलेलाई यत्ति मात्रै कामना । किनकी म अझै थाकेको छैन । स्वदेशमै संघर्ष गरेर स्थापित हुन निक्कै कठिन छ भन्ने थाहा छ, तरपनि थाकेको भने छैन म ।
म चाहीँ बडो आदर्शवादी पारामा “यहीँ बसेर देशको सेवा गर्नुपर्छ” भन्थेँ । देशको सेवा भनेको के हो रामजाने, तर भन्न चाहीँ म त्यही भन्थेँ । तिनताकाका चलचित्रमा हिरोले देशभक्तिको डायलग बोलेको प्रभाव थियो सायद म भित्र । इन्द्रे १२ कक्षा पास भएपछि विदेशियो । घर बनायो, धुमधामका साथ विहे गर्यो, गाडी किन्यो, चितवन र काठमाण्डौंका नाम चलेको ठाउँमा जग्गा जोड्यो ।
म चाहीँ पढाई अघि बढाउँदै रेडियो यात्रा शुरु गरेँ । झण्डै ९ वर्ष भएछ यो यात्रामा अघि बढेको । अहिलेसम्मको उपलब्धी भन्ने की के, म विगत २ वर्षदेखी सामुदायिक सूचना नेटवर्क (सि.आइ.एन.) मार्फत एउटा कार्यक्रम सञ्चालन गर्छु, ‘वहकिने मन’ । प्रेम विषयमा आधारित यो कार्यक्रम देशका ९० भन्दा बढी रेडियोले एकैसाथ प्रसारण गर्छन ।
उ पैसा कमाउँछु भन्थ्यो, कमायो पनि । मैले देशको सेवा गर्नुपर्छ भन्थेँ, त्यसो गर्नु त परको कुरा आजसम्म ठोस रुपमा बुझेको पनि छैन, 'देशको सेवा भनेको के हो ?' देशको सेवा के हो के हो, आफ्नै रफ्तारमा अघि बढिरह्यो जीन्दगीको यात्रा ।
गुलजारको शब्दमा किशोर कुमारले स्वर दिएको यो गीत जस्तै भयो मेरो यात्रा,
ओ माझी रे,
अपना किनारा, नदियाँ की धारा है....
मेरो गाउँका दौँतरीहरु सबैले विहे गरिसके । अधिकांश त बुवा-आमा पनि बनिसके । कलेजमा हामी केही साथीहरुको एउटा ग्रुप थियो । त्यो ग्रुपका पनि म बाहेक सबैले घरजम बसाइसके । अचेल उनीहरु फेसबुकमा नानीबाबुका फोटो अपलोड गर्छन । म चाहीँ फोटो लाईक गर्छु अनि “समयले हामीलाई पनि बुढो बनाइसकेछ है” भन्दै कमेन्ट गर्छु ।
“हैन, विहे गर्ने हैन भन्या ?” काठमाण्डौँबाट कहिलेकाहीँ गाउँ जाँदा मैले अक्सर सामना गर्ने एउटा परिचित प्रश्न हो यो । मलाई अहिलेसम्म क-कसले यो प्रश्न सोधे भन्ने हेक्का नै छैन । ज-जसले सोधे, ती सबैलाई अनेक जवाफ दिएर सहजै उम्किन्थेँ म ।
पछिल्लो समय अर्को अपरिचित प्रश्न पनि परिचित हुन आईपुगेको छ म सँग । “पैसा कति कमाउँछस् त ?” भन्ने प्रश्न । यो प्रश्नबाट उम्किन त्यति सजिलो हुँदैन मलाई, जति अघिल्लो प्रश्नबाट हुन्छ ।
सँगैको साथीहरुले मलाई “कहिले विहे गर्ने हो ?” भनेर सोध्दा म सबैलाई एउटै रेडिमेट जवाफ दिन्छु, “यही प्रश्न तिम्रो नानीबाबुले जहिले मलाई सोध्छन् त्यतिबेला जवाफ दिन्छु ।” यसरी कति सजिलै उम्किदिन्छु म ।
मन्जितले ३ वर्ष अघि विहे गर्यो । त्यो मेरो एकदमै मिल्ने साथी । फेसबुकमा त्यसको विहेको फोटोमा मैले शुभकामना दिएको थिएँ । निशा भाउजुले कमेन्टमै सोध्नुभयो, “अनि बाबु, तपाईँ चाहीँ कहिले बिहे गर्ने त ?”
“पहिला तपाईँहरुको पहिलो सन्तान हेर्न पाउँ अनि बल्ल सोँच्छु” मैले यसै भनेथेँ ।
भतिज जन्मिएको १० महिना भयो । यसपाली दशैँमा घर जाँदा मैले भतिजलाई काखमा लिएँ । सँगै फोटो खिचेँ । नाक समातेर “ला..ला..ला..ला..” गर्दै जिस्क्याएँ । निधारमा निधार ठोकाएर भतिजलाई हसाएँ । उसले पनि बडो आत्मीयताले मेरो काखैमा ‘सु’ गरिदियो ।
“बच्चाले जसलाई बढी माया गर्छन् उनीहरुको काखमा सु गरिदिन्छन् रे” भाउजुले भन्नुभयो ।
बाबुसँग खेल्दा खुशी भएको मलाई भाउजुको कुराले झनै खुशी बनायो ।
“अनि बाबु चाहीँ कहिले बिहे गर्ने त ?” भाउजुले सोधिहाल्नु भो ।
लौ ! कस्तो फसाद । सजिलो प्रश्नको निक्कै गाह्रो जवाफ । के भन्ने के, कस्तो बिलखबन्दमा परेँ म ।
त्यति नै बेला उहाँले नै थपिहाल्नु भो, “मलाई अस्ति नै के भन्नुभाथ्यो भन्ने याद छ नी ?”
मैले सम्झिएँ, “पहिला तपाईँहरुको पहिलो सन्तान हेर्न पाउँ अनि बल्ल सोँच्छु” । यही त भनेको थिएँ मैले । सम्झिएपछि म केही बोलिनँ । बोल्नलाई केही कुरा आफुसँग भए पो बोल्नु । हाँसिदिएँ मात्रै । यो हाँसो भन्ने चिज पनि बडो अजीबको हुन्छ । निक्कै सकस पर्ने यस्तै बेलामा सेफ ल्याण्डिङ्गको काम गरिदिन्छ यसले । फिस्स हाँसिदियो भइहाल्छ, जवाफ नै दिन पर्दैन । क्या मज्जा । घर आएपछि सोचेँ, “समय कति छिट्टै दौडिएछ । मैले पत्तै पाइनँ ।”
दशैँमा घरमा जमघट हुँदा प्रसङ्गवश कमाइको कुरा उप्कियो । जब म भन्दा ९-१० वर्ष कान्छो भतिजले सुनचाँदीको कालीगढ पेशाबाट मासिक ३० हजारभन्दा बढी कमाउने कुरा सुनायो र सँगै बजारमा जग्गा पनि किनिसकेको कुरा सुनायो, अनि मैले आफ्नो तलब सम्झिएँ । आफैलाई लाज लागेर आयो ।
मामाले टीका लगाइदिएपछि कुरामा कुरा निस्किँदा जब “भान्जा, तिम्रो तलब २५/३० हजार त हुन्छ होला नी ?” भनेर सोध्दा जवाफ दिन नसकेर फुत्त बाहिर निस्किनुपर्यो र २ चोटी त्यही प्रश्न मामाले दोहोर्याउँदा पनि बाहिर नसुने झैँ गरि चुपचाप बस्नुपर्यो त्यतिबेला आफु हिँडिरहेको बाटो निक्कै नमज्जा लाग्यो मलाई । पुग्नुपर्ने कहाँ हो भन्ने पनि थाहा नभएको यो रेडियो यात्रा झनै खल्लो-खल्लो लाग्यो ।
निक्कै दिनसम्म पनि पैसाको ह्याङओभरले दिमागमा हानिरहँदा सडक छेउमै भेटिए, साथी रमेश । कलेजको अति नै मिल्ने साथी । १ छोरा र १ छोरीको बाउ बनिसके उनी । २-३ पटक विदेशिएर अहिले घरमा छन्, अर्को मुलुकको लागि प्रयासरत छन् । दशैँको बेला उनले एकजनालाई भेटेछन्, जसले मेरो खुबै प्रशंसा गर्नुभएछ ।
“अरुको अगाडी महावीर मेरो साथी भन्न पनि गर्व लाग्छ यार । हामीले पैसा कमायौँ होला तर तिमीले नाम कमायौ । साथीहरुमध्ये तिम्रो प्रगति देखेर औधी खुशी लाग्छ” सडक छेउमा रोकिराखेको ठेलाबाट कुल्फी किनेर खुवाउँदै रमेशले यस्तो सुनाए मलाई । उनको कुरालाई पनि मनमा लिएँ ।
यी केही यस्ता घटना हुन् जसले यो पालीको मेरो दशैँमा मलाई केही सिक्न सघायो ।
सँगैका साथीहरुले पैसा पनि कमाए अनि विहे गरेर घरजम पनि बसाए । उनीहरुको घर, जग्गा, महङ्गा बाइक देखेर मलाई कहिले पनि ती कुराहरुप्रतिको मोह भएन । न त उनीहरुका नानीबाबु आफुले लिँदा मेरो पनि यस्तै सँसार भइदिए.......भन्ने रहर नै लाग्यो ।
साँच्चै भन्नुपर्दा, जीन्दगीको यहाँसम्मको यात्रामा मैले कहिल्यै पनि पैसा र विवाहलाई प्राथमिकता दिइनँ । विवाहको कुरा उप्किने क्षणलाई मैले बेवास्ता गरिदिएँ । पैसा कमाउने क्षण त मेरो यहाँसम्मको यात्रामा आउँदै आएन ।
मेरो मान्यतामा विवाह र पैसा यस्ता कुराहरु भइदिए की , “यी २ कुरा भए नि ठीकै छ नभए नि फरक पर्दैन” भन्ने सोँचेर अघि बढिरहेँ म । तर यसपालीको दशैँले पैसाको महत्व भने केही बताएर गएको छ मलाई । कम नै सही, यसको ओझले घोच्न चाहीँ घोचेको छ ।
Money is not everything भन्ने वाक्य मात्रै कण्ठ गरेको मलाई Money is something भन्ने पाठ पनि बडो मज्जाले पढाएर गएको छ । यो पाठले चाँडै नै पासपोर्ट बनाउन दबाब नदेओस् मलाई, अहिलेलाई यत्ति मात्रै कामना । किनकी म अझै थाकेको छैन । स्वदेशमै संघर्ष गरेर स्थापित हुन निक्कै कठिन छ भन्ने थाहा छ, तरपनि थाकेको भने छैन म ।
म श्री एडम्स केविन, Aiico बीमा ऋण ऋण कम्पनी को एक प्रतिनिधि हुँ तपाईं व्यापार को लागि व्यक्तिगत ऋण चाहिन्छ? हामी तपाईं रुचि हो भने तुरुन्तै आफ्नो ऋण स्थानान्तरण दस्तावेज संग अगाडी बढन adams.credi@gmail.com यस इमेल मा हामीलाई सम्पर्क, 3% ब्याज दर मा ऋण दिन
ReplyDelete