वहकिने मन (२०७१ वैशाख २२) Posted by Mahabir Bishwakarma on 9:19 AM 2 comments

हिँड्दा हिँड्दै यात्राबाट पाईला पछि सर्यो भने ।
जग्गेभित्र तिमी हुँदा, आँशु मेरो झर्यो भने । ।
खबर ल्याउलान छिमेकीले, भन के चाहीँ गर्छौ तिमी
जन्ती र मलामीको बाटो एउटै पर्यो भने । । ।

(((((((((((((म मरेको पल तिमी डोली चढ्नु)))))))))))))))

समय गतिशिल छ । जीवन पनि परिवर्तनशील । यहाँ कोही अजर अमर छैन । हाम्रो जीवनको सबैभन्दा ठुलो सत्य नै यही हो की, जन्मिएपछि एकदिन मर्नैपर्छ । ढिलो चाँडो न हो, पालो सबैको आउँछ । हुन त ओशो भन्छन् मान्छेको मृत्यु कहिल्यै हुँदैन । मात्र रुप फेरिने हो । हिजोको बाल्यकाल युवा अवस्थामा फेरियो । त्यो युवा अवस्था पनि पछि अधवैँशे र प्रौढ हुँदै वृद्धा अवस्थामा फेरियो । 

आज न हिजोको बाल्यकाल छ, न त युवा, अधवैंशे र प्रौढ अवस्था । उसो भए के त्यो हिजोको वाल्यकाल, युवा, अधवैंशे र प्रौढ अवस्था सबै मरेर तिमी आजको वृद्धा अवस्थामा आईपुगेका हौ त ? भनेर प्रश्न गर्छन उनी । जसरी वाल्यकाल युवाअवस्थामा, युवा अवस्था अधवैंशेमा, अधवैंशे अवस्था प्रौढमा र प्रौढ अवस्था वृद्धअवस्थामा परिवर्तन हुँदै अघि बढ्यो त्यसरी नै मृत्यु पनि रुप फेरिएको अर्को अवस्था हो भन्ने तर्क छ उनको । खैर यो तर्कमा हामी कति सहमत बनौँला कति असहमत । तर एउटा सत्य चाहीँ के हो भने, मृत्यु शब्द सबैका लागि भयानक पिडादायक बनेको छ ।

सुविन भट्टराईको समर लभ उपन्यासमा एक ठाउँ लेखिएको छ, ‘प्रेम एकथोक बनेर आउँछ अनि सबथोक लिएर जान्छ ।’ यतिबेला म पनि त, त्यस्तै सबथोक रित्तिए झैँ महसुस गरिरहेछु । प्रेमले ल्याएको एकथोक राम्ररी अनुभव पनि गर्न नपाई त्यसले सबथोक लिएर गएझैँ अनुभुत भइरहेछ मलाई ।

जीन्दगीमा धेरै मान्छेहरु भेटिन्छन् । कहिले धेरैसँग पटक—पटक प्रेम गरिन्छ । अनि कहिले एउटैसँग धेरैपटक प्रेम गरिन्छ । यो प्रेम भन्ने चिज बिल्कुल अजीवको छ । यो नभए पनि हुँदैन । भएर पनि कहिल्यै मन बुझ्दैन । खान पाए भोक मेटिन्छ, प्यास लाग्दा पानी पिउन पाए तिर्खा हराउँछ, निदाउन पाए निन्द्रा पुग्छ । तर यो प्रेम चाहीँ जति भए नि पुग्दैन । कतिपयलाई त अपुग छँदैमा मनमा तलतल बसाएरै अलप भइदिन्छ प्रेम । यो आएको भेउ नपाउँदै गएको भेउ पाइन्छ । सायद त्यसैले पनि हरेकलाई यसैको अभाव छ । र यो अभाव जीन्दगीभर नै यसैगरि खट्किरहन्छ पनि ।

हिन्दूधर्म अनुसार अघि सत्ययुगमा देवता र दानव मिली समुन्द्र मन्थन गर्दा समुन्द्रबाट श्रीलक्ष्मी, कौस्तुम मणी, ऐरावत आदि १४ रत्नको साथै कालकुट विष र अमृत पनि क्रमश निस्किएका थिए रे । अमृत प्राप्तीका लागि समुन्द्र मन्थन गर्दा कालकुट विषको सामना गर्नुपरे जस्तै प्रेम पाउनका लागि अघि बढाइएको सम्बन्धहरुले पनि सँधै सँधै वियोग मात्रै थमाइरहँदोरहेछ । मेरो नितान्त व्यक्तिगत अनुभवले यस्तै सिकायो मलाई । र त विश्वासिलो सम्बन्ध माथी नै विश्वासको संकट पैदा भइरह्यो ।

न इमान भेटिन्छन्, न जमान भेटिन्छन् ।
न त हराएको सामान भेटिन्छन् । । 
हिँड्दाहिँड्दै बाटोमा मन साँटेर के भो
जति भेटिन्छन् मान्छेहरु, वेइमान भेटिन्छन् ।

मैले गणितमा ए प्लस बी को होल स्क्वायर इज इक्वेल टु, ए स्क्वायर प्लस ट्वाइस ए बी प्लस बी स्क्वायर भनेर पढेँ । तर त्यस्तै सजिलो हुँदै भएन सम्बन्धको जटिलता हल गर्ने कुरो । विज्ञानमा न्युटनको चाल सम्बन्धी पहिलो नियम अन्तर्गत “कुनै चालमा रहेको बस्तुलाई बाहिरी बल प्रयोग गरिएन भने चालमा नै रहिरहन्छ” भनेर पढेँ । तर बा त्यस्तो पनि भएन सम्बन्ध । यदि त्यसो हुन्थ्यो भने त, बाहिरी प्रभाव नपरेपछि यथावत अघि बढिरहनुपर्ने थियो हाम्रो सम्बन्ध तर त्यस्तो कहाँ भयो र । त्यसो त मैले अर्थशास्त्रमा “जति बढी जोखिम, उति नै बढी लाभ” भनेर पनि पढेँ । तर त्यति धेरै जोखिम हुँदाहुँदै पनि हाम्रो सम्बन्ध भने सँधै धराशायी मात्रै भइरह्यो र अन्तत ‘खोइ खोला सुक्यो’ भने जस्तै हराएर गयो पनि । 

वैशाखको आधाआधी सकिसक्दा पनि पानी नपरेर खडेरी परिरहेको बेला हिजो दिउँसो दर्किएको पानीले राहत महसुस गरे जस्तै भएको थियो, मेरो जीवनमा तिम्रो आगमनको प्रभाव । तर त्यो स्थायी हुन भने सकेन । दशैँमा कमेरो र रातोमाटोले पोतिएको घरको भित्तालाई असार साउनको बाछिटाले पखालिदिए जस्तै पखालियो मेरो मन । सायद रुपबाट बिरुप पनि भइदियो त्यो । जीन्दगीको बलेसी मनको कुलेसो हुँदै बग्न थालेपछि सम्बन्धका आलीहरु बलजफती भत्काउँदै अघि बढ्दो रहेछ क्यारे । त्यस्तै त भयो, मसँग पनि ।

तिमीसँग छुट्टिएपछिको जीन्दगी, खै कुन्नी किन हो, जीन्दगी जस्तो नै लागिरहेको छैन मलाई । त्यसो त म हिजोकै जस्तै र हिजो जत्तिकै आशक्त छैन तिमी प्रति । समयले विस्तारै सबै सहज बनाउँदै छ । जसरी प्रेम स्थायी हुँदैन, त्यसरी नै वियोगको पिडा पनि सँधै स्थायी हुँदैन रहेछ भन्ने बुझदैछु म । विस्तारै ती पिडाहरु पनि हराउँदै जाँदोरहेछ र जीन्दगी त्यसबाट मुक्त बन्दोरहेछ भन्ने पनि सिकिरहेछु ।

हिजो तिमीले यात्राबाट मलाई अलग्याएकीबेला खुबै गाली गरेँ हुँला मैले, सरापेँ हुँला पनि तिमीलाई । तर म आज कसम खाएर भन्दैछु, त्यही हिजोकै जस्तो आवेशात्मक अवस्थामा छैन म अहिले । त्यो एउटा परालको आगो जस्तो थियो, ह्वार्रर बल्यो अनि निभिदियो पनि त्यति नै बेला । हो, धेरै बुझ्ने भएको छु म अहिले । समयले मान्छेलाई आफै परिपक्व बनाउँदै लैजाँदोरहेछ सायद । यी सबै कुराहरु जीन्दगीको अन्तिम अन्तिम दिनहरुमा तिमीलाई भेटेरै सुनाउनेछु म । सायद त्यतिबेला हामी दुवैलाई आफ्नो विगतप्रति एकखाले पश्चाताप र ग्लानी चाहीँ पक्कै हुनेछ ।

यतिबेला यत्तिभन्छु की, म हिजो जस्तै आजपनि आक्रोशित छैन तिमीप्रति । अहँ पटक्कै छैन । तर एउटा बेग्लै खाले अनुभव भने हुन थालेको छ मलाई अचेल । आफैभित्र आफैसँग चर्को मतभेद बढेर आएजस्तो मात्रै लाग्छ ।

म चाहन्छु एउटा यायावर जीन्दगी । फिरन्ते बनेर एक्लै डाँडाकाँडा घुमी हिँड्ने जिन्दगी । यात्रा अनिश्चित होस्, हिँडिरहनु मात्रै उद्देश्य होस् । पुग्नैपर्ने कुनै ठाउँ नहोस्, हिँड्नैपर्ने कुनै बाटो नहोस् । कहिले आफ्नै परिचय भुलेर पर्यटक बनुँ, कहिले वातावरणसँग अभ्यस्त भएर रैथाने बनुँ । 

साँच्चै भनौँ भने कृष्ण धरावासीको राधा उपन्यासको राधा जस्तै एकतमास हिँडिरहुँ, कहाँ हो कहाँको ठाउँमा, घाम उदाएको आधारमा दिशा पत्ता लगाउन बाहेक अरु केही पनि थाहै नहोस् । दिन, महिना, गते केही याद नहोस् । याद गर्नुपर्ने आवश्यकता पनि नहोस अझ ।

कतै बाटोमा संयोगले भेटिउन मन मिल्ने मान्छेहरु, अनि छुटिउन पनि उसैगरि । मात्र सम्झना बोकेर अघि बढिरहुँ म, मन मिलेको मान्छेलाई मनमा बोकेर । कसैले, ‘तिम्रो घर कहाँ हो नी ?’ भनेर सोध्दा, ‘कर्णाली ब्लुज’ उपन्यासको सद्दामले जस्तै जवाफ फर्काउन सकुँ, “म त चरा जस्तै हुँ, भुर्र..भुर्र..भन्नोस् त, चराको पनि कहीँ घर हुन्छ ?? हो, एउटा त्यस्तै जीवनको चाह छ मनमा । त्यो एक्लो जीवन, अनि म एउटा मान्छे ।

साधु राम्रो लाग्छ अनि सन्यासी राम्रो लाग्छ ।
गम्भीर देखिने उनीहरुको उदासी राम्रो लाग्छ । ।
भन्न त मान्छेहरु, बहुलायो पनि भन्लान
तर मलाई मेरै बदमासी राम्रो लाग्छ । । ।